ویروس کرونا (Coronavirus) این روزها تمام دنیا را تحت‌الشعاع قرار داده است. ایران نیز در وضعیت قرمز به سر می‌برد و تمام کشور دست‌به‌دست هم داده‌اند تا با تبعات این ویروس مقابله کنند.
در همین حال و روز و در شرایطی که جامعه تشنه‌ی اطلاعات دقیق در مورد این ویروس است، ماجراهای تازه‌ای رخ می‌دهد: کمپین‌های ایمیلی کلاهبردارانه، با سوءاستفاده از شرایط حاد جامعه‌ی جهانی.
ایمیل اسکمرها معمولا تلاش می‌کنند تا حس ترس و فوریت را در خوانندگان تحریک کنند. آنها از این احساسات استفاده می‌کنند تا قربانیان خود را برای اقدامی تشویق کنند. مثلا مبلغی را واریز کنند یا روی لینکی کلیک کنند که آنها را به ناکجاآباد هدایت کند و به شکل دیگری قربانش‌شان کند.
مثلا در نمونه‌ی ایمیلی که در زیر می‌بینید، اسکمرهای (نامحترم) از ترس و وحشی عمومی که بابت ویروس کرونا در جامعه به‌راه افتاده و تشنگی و نیاز ملت به اطلاعات در مورد این ویروس، سوءاستفاده کرده‌اند و این موضوع را به بهانه‌ای برای کلاهبرداری تبدیل کرده‌اند. کاربران را به لینکی هدایت می‌کنند که حاوی اطلاعاتی در مورد ویروس است و تلاش می‌کنند تا بخشی از این کاربران را تشویق کنند تا اطلاعاتی بیشتر را خریداری کنند یا به خیریه‌ای برای کمک به بیماران کمک کنند و اینجاست که پای لینک‌های فیشینگ به میان می‌آید:
یکی از آسیب‌های بزرگ صنعت ایمیل مارکتینگ، ایمیل‌های اسکم و فیشینگ هستند. ایمیل‌های اسکم (Scam) با ایمیل‌های اسپم (Spam) تفاوت زیادی دارند. در واقع اگر قرار به قیاس باشد، ایمیل‌های اسپم در مقابل ایمیل‌های اسکو، خیلی با شخصیت به نظر می‌رسند!
ایمیل‌های اسپم معمولا در حجم بالا و بدون توجه به درخواست مخاطب ارسال می‌شوند و معمولا واقعا قصد تبلیغ یک سرویس یا محصول یا وب‌سایت واقعی را هم دارند، ولی این کار را به شیوه‌ای نادرست انجام می‌دهند؛ و معمولا نتیجه‌ی درست و درمانی هم نمی‌گیرند.
ایمیل‌های اسکم هم در حجم بالا و بدون توجه به درخواست و ثبت‌نام مخاطب ارسال می‌شوند، ولی هدف آنها، چیزی نیست که در ایمیل در ظاهر دیده می‌شود. از مشهورترین ایمیل‌های اسکم و خراب‌کارانه، ایمیل‌های موسوم به «ایمیل‌های اسکم نیجریه‌ای» است. این دسته از ایمیل‌ها معمولا به این شکل است که نامه‌ای از یک بانکدار آفریقایی دریافت می‌کنید که می‌گوید مثلا به خاطر ناآرامی‌های سیاسی قصد دارد چند صد هزار دلار یا چند میلیون دلار پول را به خارج از کشورش منتقل کند و برای این کار به کمک فرد دیگری نیاز دارد. به هر دلیلی به شما رسیده و حالا می‌خواهد بنیاد یک شراکت پر سود را با شما ببندد. ایمیل‌های اسکم نیجریه‌ای بیش از ۲۰ سال قدمت دارند و در دو دهه‌ی گذشته به شکل‌های مختلفی بازسازی شدهاند و آپدیت شدهاند. پای انواع و اقسام کشورهای مختلف و متدهای مختلف به میان آمده، ولی جالب و عجیب اینکه همچنان در بورس است و به صنعتی پول‌ساز و غیرقانونی هم تبدیل شده!
حال و روز کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ در این روزها
حالا این موضوع را مطرح کردیم که چه بگوییم؟ به عنوان متخصصین دیجیتال مارکتینگ ایران چه وظیفه‌ای بر عهده‌ی ماست؟
ماجرای ویروس کرونا به بحرانی تبدیل شده که فراتر از بسیاری از بحران‌های دیگر است. اینجا دیگر با ماجرایی سیاسی یا قطعی سراسری اینترنت یا یک بحران منطقه‌ای سروکار نداریم. با یک اپیدمی بزرگ سروکار داریم که یک طرف آن، جان‌های ارزشمند انسان‌هاست. با ماجرایی سروکار داریم که می‌تواند برای تک‌تک اعضای خانواده‌ی ما ایجاد خطر کند. به همین دلیل است که جریان جاری زندگی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد:
- شرکت‌های زیادی به سمت دورکاری می‌روند و از کارمندان‌شان می‌خواهند که از منزل و پای کامپیوتر و اینترنت کارهای شرکت را پیگیری کنند.
- مدارس تعطیل می‌شوند.
- بازارها به شدت دچار آسیب می‌شوند و فروشندگانی که به فروش خوب اسفندماه و شب عید امید داشتند، بخش زیادی از برنامه‌ریزی‌هایشان مختل می‌شود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که ویروس کرونا تأثیر منفی بزرگی بر کل اقتصاد دیجیتال دنیا گذاشته است و به صورت مشخص، تأثیر منفی قابل توجهی روی کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ برندها در سراسر دنیا داشته است.
در چنین وضعیتی، به صورت مشخص کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ (من‌جمله کمپین‌های ایمیل مارکتینگ) می‌توانند به عنوان تسهیل‌گر در کنار کسب‌وکارها باشند. وقتی حضور مردم در بازارها و فضای فیزیکی فروشگاه‌ها کاهش پیدا می‌کند، فرصت مناسبی است تا ظرفیت‌های فروش آنلاین مورد استفاده قرار بگیرد.
بر اساس دیده‌های این روزها، سرویس‌هایی که شرایط را برای دورکاری یا دریافت خدمات و محصولات به صورت آنلاین فراهم کرده‌اند، با اقبال خوبی مواجه شدند و شیب صعودی داشتند. این شیب صعودی در فضای کسب‌وکارهای آنلاین، مصداقی از هوشمندی فروشندگان و خریداران، برای تبدیل یک تهدید به فرصت است.
در کنار این فرصت، نباید از مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها نیز غافل شویم. یکی از کارکردهای کمپین‌های ایمیلی شرکت‌ها می‌تواند ارایه‌ی آموزش و اطلاعات صحیح برای شهروندان باشد. هر شرکتی در چارچوب مسؤولیت‌ها و تخصص‌های خودش می‌تواند کمپین‌های آموزشی را تدارک ببیند و این کمپین‌های آموزشی و ترویجی را در اختیار لیست ایمیل مخاطبینش قرار دهد.
این روزها می‌گذرند. همه با کمک هم از این روزهای سخت گذر خواهیم کرد.